Ταξίδι προς το Νόημα

Γράφω αυτό το κείμενο αργά το βράδυ της προτελευταίας μέρας του 2017. Ένας ακόμη χρόνος φεύγει. Έτος: μια ακόμη ανθρώπινη σύμβαση μέτρησης της ευθύγραμμης θεώρησης του χρόνου, βασισμένη στην περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Μια ακόμη ευκαιρία να σταθεί κανείς μπροστά στον καθρέφτη της ζωής του και να αναρωτηθεί για το Νόημα.

Μπορεί κανείς να γράφει ή να μιλάει για χίλια-δυο επιμέρους θέματα – την τέχνη, την πολιτική, τον έρωτα, το θάνατο, τις ανθρώπινες σχέσεις, για να αναφέρω μερικά μόνο από αυτά. Στην ουσία όμως, όλοι μιλάμε ή γράφουμε, από την αρχή του πολιτισμού, για ένα και μόνο θέμα. Το Νόημα.

Στην ουσία, αναρωτιόμαστε και πασχίζουμε να δώσουμε μια έστω στοιχειωδώς ανεκτή απάντηση, στις περί Νοήματος αναζητήσεις μας.

Ποιο το Νόημα της Ζωής ;

Τι ακριβώς συμβαίνει γύρω μας ; Όλα αυτά που βλέπουμε και δεν βλέπουμε, όλα αυτά που αισθανόμαστε, νιώθουμε και λογιζόμαστε είναι αληθή ή ψευδή ; Και ποια η σημασία τους ;

Απλοϊκά ερωτήματα; Ίσως. Η απλότητα είναι το κρυφό όνομα της Σοφίας.

Απαντήσεις δεν έχω. Μάλλον, δεν έχω ΜΙΑ απάντηση. Τη ΜΙΑ απάντηση που θα σβήσει όλες τις υπόλοιπες. Διότι, αυτές οι υπόλοιπες απαντήσεις είναι πάμπολλες και έρχονται από πολύ μακριά, από την απαρχή της ανθρώπινης νόησης. Απαντήσεις που επιχείρησαν να δώσουν οι πιο άξιοι και τολμηροί εκπρόσωποι του ανθρωπίνου είδους.

Η απαρίθμηση, η ερμηνεία και η συγκριτική τους αξιολόγηση είναι η ιστορία της Φιλοσοφίας. Μάλλον, είναι η ίδια η Φιλοσοφία. Αυτή η καθαρά ελληνική εφεύρεση αποτυπωμένη με αυτή τη θαυμαστά κομψή λέξη: Φιλοσοφία.

Πίσω στο Νόημα.

Η στιγμή που θα εισβάλει στη ζωή σου το ερώτημα του Νοήματος, είναι η αρχή του Θανάτου. Είναι η έξωση από τον Παράδεισο. Είναι η ληξιαρχική πράξη γέννησης του νοήμονος Ανθρώπου. Είναι η αρχή της θλίψης, του πόνου, της αέναης απορίας.

Και όλα αυτά εκπορεύονται από μερικά «αθώα» ερωτήματα: Γιατί ; Πώς ; Ποια η αρχή και ποιο το τέλος ; Και πάνω από όλα… Προς τι ;;

Ας το φανταστούμε λίγο… Λυγίζουμε κάτω από το βάρος των ερωτημάτων! Αρκεί και μόνο να τα διατυπώσουμε και ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής στο μεγάλο Τίποτα προ της Ζωής, όπως περίτεχνα αναφέρει ο Καβάφης [1].

Φανταστείτε ένα καράβι που πλέει σε έναν απέραντο ωκεανό. Το πλήρωμα του δεν ξέρει από ποιο λιμάνι έφυγε, ούτε σε ποιο πηγαίνει – δεν ξέρει τι μεταφέρει στ’ αμπάρια του, δεν ξέρει ποιος είναι ο σκοπός του ταξιδιού και καλά-καλά δεν ξέρει και ο ένας τον άλλο. Και φυσικά δεν έχει ιδέα για τον καιρό που θα συναντήσει μπροστά του, ούτε και για τη διάρκεια του πλου.

Το πλήρωμα δροσίζεται από τη θαλασσινή αύρα, αγάλλεται από το ατέλειωτο μπλε του ουρανού και του πελάγου, εκστασιάζεται από την απεραντοσύνη του ωκεανού, ηδονίζεται από τη μαεστρία που κουμαντάρεται το σκαρί.

Αλλά αγνοεί το Νόημα.

Και σε μια ώρα ανάπαυσης, σχόλης, από τη μια βάρδια στην άλλη, ένας ναύτης ή ο καπετάνιος, κοντοστέκονται και κοιτούν τα άστρα ψηλά. Και αναρωτιούνται.

Κι έπειτα, το αεράκι δεν είναι τόσο δροσερό, το μπλε θαμπώνει, το απέραντο μικραίνει, η ηδονή φθίνει. Και κουβαλούν το άχθος αυτό, μέχρι να έρθει η ώρα ν᾽ αντικατασταθούν στη γέφυρα ή στα έγκατα του σκάφους από τους επόμενους. Άγνωστο πότε και με ποιο τρόπο… Και ξανά από την αρχή.

Και μέχρι τότε, κοιτούν με συγκατάβαση, αλλά και λύπη (για τους εαυτούς τους) και χαρά (για τους άλλους), όσους χαίρονται στο σαλόνι με τα ποτά, τους χορούς, την ορχήστρα, το καλό φαγητό.

Όσους χαίρονται τη Ζωή, με αμεριμνησία, χωρίς δισταγμούς, χωρίς μαράζι.

Με μια ζωική απλότητα, καθ’ όλα λειτουργική στο επίπεδο της καθημερινότητας, της Αγίας Καθημερινότητας.

Χαίρονται αυτοί, μακάριοι όντες. Τολμώ να συμπληρώσω, πτωχοί τῶ πνεύματι, χωρίς καμία διάθεση έπαρσης. Ζηλεύω αυτή την πτωχεία… Ίσως, αυτός είναι ο δρόμος που οδηγεί στην Πίστη και στην Αλήθεια.

Με τη Λογική δεν μπορεί να εξηγηθούν όσα κείνται επέκεινα αυτής.

Και το ταξίδι συνεχίζεται. Το ίδιο για όλους.

Γιατί το καλό σκαρί ασφυκτιά στη στεριά, κόσμος του είναι η θάλασσα.

Καλή Χρονιά σε όλους μας!

[1]. Τά ἄλογα τοῦ Ἀχιλλέως, Κ.Π. Καβάφη, 1897