ΕΦΗΜΕΡΑ: Μετα-αλήθεια

Παρακολούθησα κι εγώ, όπως εκατομμύρια άλλοι σ’ όλον τον πλανήτη, τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου 2021 στην Washington των ΗΠΑ. Η Ιστορία πλέον εκτυλίσσεται σε πραγματικό χρόνο μπροστά στα μάτια μας. Η τεχνολογία έχει εκμηδενίσει τις αποστάσεις. Eνας ετερόκλητος όχλος από ακραία πολιτικά στοιχεία, οπαδούς θεωριών συνωμοσίας, θρησκόληπτους, υπέρμαχους της ανωτερότητας της λευκής φυλής, φανατικούς του δικαιώματος της οπλοκατοχής και ποιος ξέρει πόσους άλλους απίθανους τύπους, εισέβαλε στο κτίριο του Καπιτωλίου. Ο όχλος είχε παροτρυνθεί λεκτικά και υποκινηθεί με κάθε τρόπο από τον απερχόμενο Πρόεδρο Donald Trump όλες τις προηγούμενες εβδομάδες, από τις εκλογές του Νοεμβρίου και μετά. Πίστευαν ότι έγινε εκλογική νοθεία από την πλευρά του Δημοκρατικού Κόμματος, ότι νικητής είναι ο Trump και ότι η νίκη εκλάπη. Εσκεμμένα ή μη, οι αστυνομικές δυνάμεις δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την εισβολή. Αυτό που ακολούθησε ήταν κάτι μεταξύ γελοίου και τραγικού. Οι εικόνες που έκαναν το γύρο του κόσμου δεν χρειάζονται περισσότερα σχόλια.

Δεν είναι προφανώς η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Είναι ίσως η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο γίνεται με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της τηλεόρασης. Οι πλατφόρμες αυτές χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθεί μια ψευδής πραγματικότητα – μια “αλήθεια” που περιέχει μόνο όσα είναι σύμφωνα με την άποψη όσων τις χρησιμοποιούν, μια συνεχής ροή ειδήσεων, φωτογραφιών, άρθρων άποψης που ενισχύει και αναπαράγει όσα οι χρήστες ψάχνουν, βλέπουν, επιλέγουν. Μια αυτο-τροφοδοτούμενη διαδικασία που εν τέλει δημιουργεί έναν κόσμο μοναδικό για κάθε χρήστη. Δημιουργεί μια μ ε τ α – α λ ή θ ε ι α . Μια αλήθεια όχι κατ’ ανάγκη αντικειμενική, ούτε τέτοια που να μπορεί να ελεγχθεί ως προς την ορθότητα της. Μια αλήθεια που αμφισβητεί ακόμη κι αυτά τα γεγονότα! Παρουσιάζει τα γεγονότα με τέτοιον τρόπο που να επιβεβαιώνουν μια συγκεκριμένη οπτική. Ταυτόχρονα αποκρύπτει ή υποτονίζει όσα διαψεύδουν ή αποδυναμώνουν αυτή τη οπτική. Κι όλα αυτά μέσα από έναν αλγόριθμο προβολής, που λαμβάνοντας υπ’ όψιν όσα δεδομένα εμείς του παρέχουμε γίνεται ολοένα και καλύτερος. Ένας αυτοβελτιούμενος αλγόριθμος βασισμένος στις αρχές της τεχνητής νοημοσύνης, που καταλήγει από υπηρέτης να γίνει αφέντης. Έχετε αναρωτηθεί πχ ποια είναι η διαδικασία πίσω από την προβολή προτεινόμενων βίντεο στο YouTube σε κάθε μοναδικό χρήστη ; Έχετε ψάξει ποτέ για υδραυλικό στο διαδίκτυο και μετά δει ανάλογη διαφήμιση στην ιστοσελίδα που βλέπετε τα νέα της ημέρας ; Σε όλους αρέσουν οι καλαίσθητες και πολύ χρήσιμες υπηρεσίες που παρέχουν δωρεάν οι υπηρεσίες τεχνολογίας (email, ημερολόγια, μηχανές αναζήτησης, πλατφόρμες μουσικής κλπ). Υπάρχει κάτι δωρεάν στις μέρες μας ; Λένε, πως αν δεν μπορείς να εντοπίσεις αμέσως τι είναι αυτό που πωλείται, τότε μάλλον είσαι εσύ ή οι πληροφορίες σου και τα προσωπικά σου δεδομένα.

Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε, λοιπόν…Αυτό τα συνοψίζει όλα. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να δημιουργηθούν πολλές μετα-αλήθειες, ώστε να ικανοποιούνται όλοι… Ποια θα επικρατήσει ; Αυτή που έχει την ισχυρότερη υποστήριξη ; Η πιο κομψή ; Η πιο ακραία ; Μια ενδιάμεση εκδοχή, ίσως ; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως βρισκόμαστε ήδη σε έναν διαφορετικό κόσμο σε σχέση με όσα γνωρίζαμε πριν από 20 – 30 χρόνια. Η έννοια της Αλήθειας και του επιβεβαιωμένου γεγονότος δεν είναι πλέον τόσο ξεκάθαρη, όσο ίσως ήταν παλιότερα.

ΥΓ: Αν έχετε πρόσβαση στο Netflix, αναζητήστε το φιλμ “The Social Dilemma”σχετικά με τον έλεγχο – άμεσο και έμμεσο – που έχει η σύγχρονη τεχνολογία (κινητά τηλέφωνα, μηχανές αναζήτησης κλπ) στη ζωή μας. Θα εκπλαγείτε…